Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1976 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

ΛΙΜΝΗ – ΔΑΣΥΛΛΙΑ – ΠΟΛΗ

Λίμνες Παμβώτιδα και Λαψίστα: Οι λίμνες Παμβώτιδα και Λαψίστα, ένα σπάνιο οικοσύστημα με ιχθυοπανίδα, υδροχλωρίδα και ορνιθοπανίδα, ένας ολόκληρος κόσμος με τη δική του λειτουργικότητα που δημιούργησε η φύση πριν εκατομμύρια χρόνια, ένας μοναδικής ομορφιάς επίγειος παράδεισος, καταστράφηκε από ανθρώπινες επεμβάσεις. Από τις αρχές της ίδρυσής του ο Σύλλογος δραστηριοποιείται για την προστασία και αποκατάσταση της Παμβώτιδας ως λίμνη οικοσύστημα, και τη μερική αποκατάσταση της Λαψίστας.

Καταλήψεις – Μπαζώματα: Συνέβαλε αποτελεσματικά στον περιορισμό των αυθαίρετων καταλήψεων παραλίμνιων περιοχών και του παράνομου μπαζώματος αυτών.

Οριοθέτηση Παμβώτιδας: Με αίτημα του συλλόγου η Οικονομική Εφορία Ιωαννίνων αρχικά και η Τοπογραφική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας το 1978 ξεκίνησαν τις διαδικασίες για την οριοθέτηση της Λίμνης, οι οποίες μετά από μερικές προσπάθειες δυστυχώς δεν τελεσφόρησαν.

Τελικά μετά από απόφαση της Περιφέρειας Ηπείρου το 2003 για ανάπλαση και αξιοποίηση της παραλίμνιας περιοχής, η Επιτροπή Αιγιαλού και Παραλίας του Ν. 2971/2001 με αποφάσεις της προέβηκε τμηματικά στον καθαρισμό των οριογραμμών όχθης παλαιάς όχθης και αιγιαλίτιδας ζώνης. Σήμερα έχει οριοθετηθεί το μεγαλύτερο μέρος της και απομένει το τμήμα Αγ. Νικόλαος – Αμφιθέα.

Δυστυχώς στην περιοχή Ανατολής – Κατσικά η οριοθέτηση της Παμβώτιδας, σε αντίθεση με τα αναφερόμενα στο Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης (2004), έγινε στο όριο του αναχώματος αποκόβοντας την επικοινωνία της λίμνης με τον τεράστιο (3.500 στρέμματα) υδροβιότοπο της περιοχής. Ο Σύλλογός μας με αίτησή του ζήτησε από την Επιτροπή Οριοθέτησης τον επανακαθορισμό των οριογραμμών όχθης και παλαιάς όχθης στην πραγματική φυσική γραμμή που οριοθετεί ο υδροβιότοπος χωρίς να λαμβάνεται υπ΄ όψη η ύπαρξη του αναχώματος. Παρ’ όλο ότι τα στοιχεία που κατέθεσε ο Σύλλογος (αεροφωτογραφίες, Υπηρεσιακά τοπογραφικά διαγράμματα, χάρτες κλπ) αποδεικνύουν τα πραγματικά όρια της Λίμνης η Επιτροπή και ο τότε Γ.Γ. Περιφέρειας Ηπείρου κ. Πανοζάχος απέρριψαν το αίτημα του Συλλόγου. Μετά την απόρριψη του αιτήματος ο Σύλλογός μας κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (Σ.τ.Ε.) αίτηση ακυρώσεως της αποφάσεως της Επιτροπής Οριοθέτησης και του Γενικού Γραμματέα.

Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας: Τον Φεβρουάριο του 1978 ο Σύλλογος κατέθεσε αίτημα στη Νομαρχία Ιωαννίνων για σύσταση Αυτόνομου Οργανισμού Λίμνης Ιωαννίνων νομικού προσώπου Δ.Δ. προικισμένου με εκτελεστική εξουσία, με παραχώρηση όλων των αρμοδιοτήτων του ελληνικού Δημοσίου και με εξασφαλισμένες οικονομικές δυνατότητες, απαραίτητες προϋποθέσεις για ουσιαστική προστασία και αξιοποίηση της Λίμνης. Η πρόταση υιοθετήθηκε από τη Νομαρχία τον Δήμο κλπ και συντάχθηκαν πάμπολλες μελέτες και σχέδια σύστασης οργανισμού μέχρι το 1995.
Τελικά το 2002 συστάθηκε ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας όργανο στερούμενο εκτελεστικής εξουσίας και αρμοδιοτήτων, έχοντας μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα. Από το 2005 ο Σύλλογός μας συμμετέχει στο Δ.Σ. του Φορέα.

Υδροβιότοπος Αμφιθέας: Το 2004 μετά από πολύμηνες και επίπονες προσπάθειες, αποκαλύψαμε ένα σοβαρό ολίσθημα της κτηματογραφικής υπηρεσίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων. Η λιμναία περιοχή (υδροβιότοπος) μεταξύ της εθνικής οδού Ιωαννίνων-Μετσόβου της κοινότητας Αμφιθέας και του μήκους 2.200 m αναχώματος εφέρετο στον κτηματολογικό πίνακα της Νομαρχίας ότι ανήκει στην κοινότητα Αμφιθέας, ενώ ανήκει κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο. Η κοινότητα Αμφιθέας επιθυμούσε την επιχωμάτωση του υδροβιότοπου και μετατροπή του σε καλλιεργήσιμη έκταση. Κατόπιν της αποκαλύψεως αυτής ο Νομάρχης με την 4726 / 24.06.2004 απόφασή του προέβηκε στη διόρθωση του κτηματολογικού πίνακα και διασώθηκε ο υδροβιότοπος έκταση 1.270 στρεμμάτων η τύχη του οποίου εκρίνετο επισφαλής. Αυτό και μόνο το περιστατικό σηματοδοτεί τη μεγάλη σημασία που έχει η οριοθέτηση της Λίμνης.

Ακύρωση της Κ.Υ.Α. 22943 / 2003: Τον Σεπτέμβριο 2003 ο Σύλλογος καταθέτει στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση ζητώντας την ακύρωση της 22943 / 2003 Κ.Υ.Α. η οποία θεωρήθηκε καταστροφική για τη Λίμνη καθώς δεν ελάμβανε κανένα συγκεκριμένο μέτρο για την προστασία της, καθόριζε αυθαίρετα τα όριά της, επέτρεπε νέες γεωτρήσεις και ανέγερση πολυώροφων οικοδομών σε μικρή απόσταση από την όχθη.

Το Σ.τ.Ε. με την 3595 / 2007 απόφασή του έκανε δεκτή την αίτηση του Συλλόγου και ακύρωσε την Κ.Υ.Α. Ήδη το Υπουργείο Περιβάλλοντος προβαίνει στην κατάρτιση Π.Δ. στο οποίο ευελπιστούμε ότι θα τεθούν όροι για ουσιαστική προστασία της Παμβώτιδας.

Πρόταση ένταξης έργων για αποκατάσταση του λιμναίου οικοσυστήματος στο Γ’ Κ.Π.Σ. (ΕΣΠΑ): Ο Σύλλογος με την ενασχόλησή του με τη Λίμνη επί πολλά χρόνια απεκόμισε την πεποίθηση ότι με μικροεπεμβάσεις και ευχολόγια δεν αντιμετωπίζεται η φθίνουσα πορεία της Λίμνης, το μέλλον της οποίας σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες κρίνεται αβέβαιο. Απαιτούνται έργα σοβαρά όπως: καταστροφή και απομάκρυνση των αναχωμάτων, απομάκρυνση από τον πυθμένα της μολυσμένης λάσπης και των φερτών υλών που έχουν ανυψώσει τον βυθό, κατασκευή περιφερειακού δικτύου αποχέτευσης, κατασκευή περιμετρικής τάφρου, κατασκευή δεξαμενών καθίζησης στις τάφρους εισροής, αποκατάσταση υδροβιότοπου Κατσικά. Καθώς τα εν λόγω έργα είναι δαπανηρά καταθέσαμε τον Φεβρουάριο 2007 στον Γεν. Γραμματέα Περιφέρειας Ηπείρου πρόταση-αίτημα για την ένταξη μελέτης και κατασκευής έργων αποκατάστασης του οικοσυστήματος των Λιμνών Παμβώτιδας και Λαψίστας στο Δ΄ Κ.Π.Σ. (ΕΣΠΑ). Δυστυχώς ο τότε περιφερειάρχης κ. Πανοζάχος δεν έκανε δεκτή την πρότασή μας και χάθηκε μοναδική ευκαιρία για τη σωτηρία της Λίμνης παρά τη διάθεση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από την Ε.Ε. αποκλειστικά για το περιβάλλον.

Ενημέρωση και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών.

– Στις 5 Ιουνίου του 2005, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ο Σύλλογος πραγματοποίησε στο Πνευματικό Κέντρο εκδήλωση ενημέρωσης των συμπολιτών μας στα σοβαρά προβλήματα της Παμβώτιδας. Την εκδήλωση τίμησαν με ομιλίες των η Λέκτορας Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κα. Βασιλική Κατή με θέμα «Η λίμνη Παμβώτιδα στον παγκόσμιο χάρτη – Οικολογική αξία και τοπική ευθύνη» και ο καθηγητής χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κος Τριαντάφυλλος Αλμπάνης με θέμα «Βιώσιμη ανάπτυξη και προστασία του Περιβάλλοντος».

– Στις 4 Ιουνίου του 2008, επ’ ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος ο Σύλλογος οργάνωσε Εκδήλωση Περιβαλλοντικών Οργανώσεων με συμμετοχή και των Πίνδος Περιβαλλοντική, Κέντρο Βιολογικής και Πολιτισμικής Ποικιλότητας, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και WWF – Ελλάς, στο ξενοδοχείο Du Lac. Ο ομιλητής κ. Κώστας Βλάχος, φιλόλογος, με θέμα «Η ερατεινή Παμβώτιδα στην ποίηση» παρουσίασε την ιστορική, ποιητική και συναισθηματική διάσταση της λίμνης. Ο Επιστημονικός Δ/ντης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας κ. Τάσος Δημαλέξης ανέπτυξε την πρόταση δημιουργίας Ορνιθολογικού – Περιβαλλοντικού Πάρκου στην Παμβώτιδα. Επισημάνθηκαν επίσης οι καταστροφικές συνέπειες των αναχωμάτων, η δημιουργία των οποίων είναι συνυφασμένη με την απώλεια των ρηχών εκτάσεων και των παροδικά πλημμυριζόμενων υγρών λιβαδιών των σημαντικότερων βιοτόπων της Λίμνης, αποκόβοντας και την επικοινωνία της με τις καρστικές πηγές και τις καταβόθρες. Ειδικότερα ο παράνομα κατασκευασθείς ποδηλατόδρομος στο ανάχωμα Ανατολής-Κατσικά δημιουργεί συνθήκες μετατροπής του εκτάσεως 3.500 στρεμμάτων υδροβιότοπου σε οικοδομήσιμη περιοχή. Ο Σύλλογος δραστηριοποιείται στη διαφύλαξη του υδροβιότοπου.

– Στις 15 Ιανουαρίου του 2011 διεξάγεται από το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών (ΤΒΕΤ) του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων, η ημερίδα «Βιοποικιλότητα και Παραγωγικότητα Στη Λίμνη Παμβώτιδα» την οποία συνδιοργανώνουν ο Φορέας Διαχείρισης της Λίμνης Παμβώτιδας, το ΤΕΕ Τμήμα Ηπείρου, το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, η Πίνδος Περιβαλλοντική και ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων. Η ημερίδα αποτελεί μία ευκαιρία διαλόγου των επιστημόνων με την ευρύτερη κοινωνία σε θέματα προστασίας της φύσης και αποκατάστασης οικοσυστημάτων.

Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος Παμβώτιδας: Τον Δεκέμβριο του 2009 συντάχθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ Σχέδιο σύστασης Προεδρικού Διατάγματος το κείμενο του οποίου αποτελούσε πιστή αντιγραφή της ακυρωθείσας Κ.Υ.Α. 22943 / 2003 και μόνο κατ’ ευφημισμόν μπορούσε να αναφέρεται ως μέσον προστασίας της Παμβώτιδας. Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης οι προτάσεις που κατέθεσε ο Σύλλογος δημιούργησαν αίσθηση και δημοσιεύθηκαν αυτούσιες στον τοπικό τύπο. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος προέβηκε σε ανασύνταξη του σχεδίου. Το διορθωμένο σχέδιο Π.Δ. παρουσιάσθηκε τον Δεκέμβριο του 2010 και θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου 2011.

Ρυθμιστικό Σχέδιο Ιωαννίνων: Τον Ιούνιο του 2008 παρουσιάσθηκε η Α΄ Φάση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Ιωαννίνων, η οποία έλαβε θετική ανταπόκριση από τους φορείς και το Σύλλογό μας. Κατά τη Β΄ Φάση του Μαΐου του 2009 υιοθετήθηκαν από το ΥΠ.ΧΩ.Δ.Ε. ρυθμίσεις καταστροφικές για το Λιμναίο Οικοσύστημα της Παμβώτιδας οι οποίες ήταν άκρως αντίθετες προς το πνεύμα και τις κατευθύνσεις του Α΄ Σταδίου της μελέτης. Η αλλαγές ήταν τέτοιου μεγέθους ώστε οι μελετητές δηλώσαν εγγράφως στο ΥΠ.ΧΩ.Δ.Ε. ότι: «έχουμε την εδραία πεποίθηση ότι αυτό που δημοσιοποίησε η υπηρεσία ως έργο μας δεν ήταν το έργο που παραδώσαμε αλλά άλλο που είχε υποστεί ουσιώδεις τροποποιητικές παρεμβάσεις από αυτό που παρελήφθη από την υπηρεσία σας».

Οι δημόσιες επικριτικές τοποθετήσεις τόσο του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων όσο και του Τεχνικού Επιμελητηρίου – Τμήμα Ηπείρου, οδήγησαν το νέο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής να αποσύρει την τροποποιημένη μελέτη, επαναφέροντας προς δημόσια διαβούλευση την Β΄ Φάση όπως αυτή προτάθηκε από τους μελετητές.

ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Δενδροφυτεύσεις: Το 1990 με ενέργειες του Συλλόγου συγκεντρώνονται χρήματα, με έρανο των συμπολιτών και προσφορές. Αγοράζονται 680 κωνοφόρα δένδρα ύψους 2,50m από τη Γερμανία (έλατα, κέδροι και άλλα καλλωπιστικά δένδρα) και φυτεύονται στην είσοδο της πόλης, στο Πανεπιστήμιο και μέσα στην πόλη.

Πάρκο «Αίγλη»: Με σθένος ο Σύλλογος αγωνίζεται και για τη διατήρηση των ελευθέρων κοινόχρηστων χώρων και του αστικού πρασίνου, ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής και την υγεία των κατοίκων της πόλεως. Το 1977 μετά από μεγάλο αγώνα ο σύλλογος πέτυχε την ματαίωση τσιμεντοποίησης του τριγώνου έναντι του Δικαστικού Μεγάρου (πάρκο Αίγλη) που είχε αποφασισθεί από τον Δήμο. Σήμερα ο χώρος φιλοξενεί πληθώρα κωνοφόρων δένδρων.

Λαϊκή Αγορά Αγίας Μαρίνας: Σήμερα ο Σύλλογος αγωνίζεται να ανατρέψει την δρομολογούμενη τσιμεντοποίηση του χώρου της Λαϊκής Αγοράς Αγίας Μαρίνας από τον Δήμο (απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου 2003 για ανέγερση νέου Δημαρχείου). Ο Σύλλογος με προσφυγή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας (Σ.τ.Ε.) ζήτησε την ακύρωση της αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου. Παράλληλα πρότεινε οι Δημοτικές Υπηρεσίες να στεγασθούν στο σημερινό κτίριο της Νομαρχίας και οι υπηρεσίες της Νομαρχίας να στεγασθούν σε νέο κτίριο στο χώρο του Στρατοπέδου Βελισαρίου όπου από το Γ.Π.Σ. προβλέπεται η κατασκευή Διοικητικού Κέντρου, προτάσεις που υιοθετούνται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ιωαννίνων. Ο Σύλλογος πρότεινε ακόμη ο χώρος να διαμορφωθεί κατόπιν αρχιτεκτονικής μελέτης και να ενοποιηθεί μαζί με το παρακείμενο πάρκο μπροστά από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, αποτελώντας μία πράσινη όαση μέσα στην πόλη για παιχνίδι, αναψυχή και διεξαγωγή υπαίθριων πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνδυάζοντας ακόμη και την υπάρχουσα σήμερα λειτουργία (λαχαναγορά).

Μεταφορά έδρας του Τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων από το Αγρίνιο στα Ιωάννινα: Ενόψει των επικείμενων συγχωνεύσεων περιφερειακών Τμημάτων με μεγάλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, ο Σύλλογος ζήτησε την ανωτέρω μεταφορά ώστε το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων να αποκτήσει ένα αμιγώς περιβαλλοντικό Τμήμα διαχείρισης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, που θα συντελέσει στην προστασία και διατήρηση της πλούσιας φυσικής κληρονομιάς της Ηπείρου στην πράξη.

Ιστοχώρος: Κατά τη φάση δημόσιας διαβούλευσης τόσο του Ρυθμιστικού Σχεδίου Ιωαννίνων όσο και του Π.Δ. Παμβώτιδας, ο Σύλλογος ήταν ο μόνος που ανάρτησε στο διαδίκτυο (http://sppi1976.blogspot.com/ ) τα σχετικά κείμενα και σχέδια προς ενημέρωση των πολιτών. Στην ανωτέρω ιστοσελίδα κάθε πολίτης μπορεί να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες και τις θέσεις του Συλλόγου, να βρει μελέτες όπως το Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης Παμβώτιδας, περιβαλλοντική νομοθεσία και περιβαλλοντική αποδελτίωση.