Προς Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας
Ιωάννινα, 31 Ιουλίου 2013
ΘΕΜΑ: ΜΠΕ στίβου θαλασσίου σκι
Επί 7 μήνες εκτελούνται παράνομες εργασίες στη Λίμνη Παμβώτιδα για την κατασκευή στίβου θαλασσίου σκι στον υγρότοπο Αμφιθέας. Επί 7 μήνες με παιδαριώδεις κωμικοτραγικές δικαιολογίες «εκπαίδευσης χειριστών», «ξεκούρασης των εκατοντάδων γλάρων» ή δήθεν «κοπής καλαμιών», σκάβεται, μπαζώνεται, καταστρέφεται το τελευταίο καθαρό κομμάτι της Παμβώτιδας. Και οι εργασίες δεν εκτελούνται από κανένα; Ποιος είναι ο υπεύθυνος; Ρωτούμε το ΔΣ του Φορέα: Ποια Υπηρεσία εκτελεί τις ως άνω εργασίες; Ποιος είναι ο Επιβλέπων το έργο; Με ποια σύμβαση έργου και ποιο προϋπολογισμό; Μπορεί ο καθένας να σκάβει το Μιτσικέλι ακριβώς δίπλα στον παραλίμνιο δρόμο και να μπαζώνει τους υγρότοπους; Ποιος εκτέλεσε αυτές τις εργασίες και πως θα αποκατασταθεί η ανοιχτή πληγή που χάσκει δίπλα στον Παραλίμνιο Δρόμο;
Τα ανωτέρω καταγράφονται επί μήνες, ακόμη και σήμερα, στο ημερολόγιο του Φορέα από το προσωπικό, και έχουν καταγγελθεί και εγγράφως από το Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων. Εφόσον το ΔΣ δεν έχει απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα, είναι πασιφανές ότι απέτυχε οικτρά να φέρει σε πέρας την αποστολή του, καθώς ο Φορέας είναι υπεύθυνος για τη Διοίκηση και Διαχείριση της περιοχής ευθύνης του, και ο ρόλος του είναι η προστασία του οικοσυστήματος και όχι η συγκάλυψη παράνομων εργασιών
Αναφορικά με τη ΜΠΕ
1. Σύμφωνα με το Π.Δ. 256/1998: Συμπλήρωση των διατάξεων του Π.Δ. 541/1978 (Α’ 116) “Περί κατηγοριών Μελετών”, η ΜΠΕ του στίβου θαλασσίου σκι στον υγρότοπο Αμφιθέας θα έπρεπε να έχει συνταχθεί από μελετητή κατόχου Μελετητικού Πτυχίου Περιβάλλοντος κατηγορίας 27. Στην παρούσα μελέτη αυτό δεν συμβαίνει οπότε όλη η μελέτη είναι άκυρη και δεν συντρέχει λόγος περαιτέρω εξέτασής της.
2. Στην Παράγραφο 3.1 της ΜΠΕ αναφέρεται η θέση της δραστηριότητας στα τεμάχια 188 και 189. Τα τεμάχια αυτά ανήκουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου όπως τεκμιριώνεται στο συνημμένο από 9 Ιουλίου 2013 έγγραφο «Καταπάτηση Δημόσιων Εκτάσεων από την εκτέλεση των παράνομων χωματουργικών εργασιών κατασκευής Στίβου Θαλασσίου Σκί στον υγρότοπο Αμφιθέας της λίμνης Παμβώτιδας» του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος και του Μιλτιάδη Μπούκα.
3. Στην παράγραφο 3.2 Νομοθεσία δεν λαμβάνεται υπόψη η ισχύουσα νομοθεσία για τις ΜΠΕ του Ν. 4014/2011, ενώ το έργο δεν κατατάσσεται σε καμία κατηγορία της την Υ.Α. «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011» (Φ.Ε.Κ. Α΄209/2011)»
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Θαλασσίου Σκι οι ελάχιστες διαστάσεις ενός στίβου είναι 600×85 m (51 στρέμματα) http://www.iwsf.com/slalomcourselayout/layout.htm
Ο Δήμος Ιωαννιτών κατασκευάζει στίβο 800×80 m (64 στρέμματα)
Σύμφωνα με την Υ.Α. «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011» (Φ.Ε.Κ. Α΄209/2011)» η κατασκευή στίβου σκι κατατάσσεται τουλάχιστον στην Κατηγορία Α2, σύμφωνα με το Παράρτημα VI, Ομάδα 6η (Τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα αστικής ανάπτυξης, κτηριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής», α/α 17 Γήπεδα και εγκαταστάσεις χωρίς κερκίδες)
Για τα έργα κατηγορίας Α2, ο Ν.4014/2011, Άρθρο 4, παράγραφος 3.δ. προβλέπει: «Συλλογή γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης και απόψεων του κοινού και άλλων φορέων (διαδικασία διαβούλευσης) σε χρονικό διάστημα τριάντα πέντε εργάσιμων ημερών από την αποστολή και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ.»
Η Ανακοίνωση – Πρόσκληση της Δημόσιας διαβούλευσης για τη ΜΠΕ έγινε μόλις στις 05.07.2013, παράτυπα χωρίς να τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία που ορίζει ο Ν.4014/2011 καθώς δεν αναφέρεται η κατηγορία του έργου, και δεν τηρείται η προθεσμία των 35 εργάσιμων ημερών. Αντ’ αυτού η διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης ορίζεται 1 μήνας με επίκληση διατάξεων που έχουν καταργηθεί καθώς στο Άρθρο 32 αναφέρεται: «Καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος νόμου ή ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα που ρυθμίζονται από αυτόν.»
Συνεπώς δεν έχει τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία διαβούλευσης και ως εκ τούτου είναι άκυρη.
4. Το έργο εκτελείται από το Δεκέμβριο του 2012 χωρίς ΑΕΠΟ.
Αναφορικά με την υποχρέωση σύνταξης ΜΠΕ, παραθέτουμε απόσπασμα από το αριθ. Πρωτ. 141726/12602/2013 έγγραφο του Συνήγορου του Πολίτη για την Κενάν Μεσσαρέ: «από την περιβαλλοντική νομοθεσία και την πάγια νομολογία του ΣτΕ, ΜΠΕ πρέπει να έχει προηγηθεί της εκτελέσεως του έργου. Ως έναρξη δε πραγματοποίησης του έργου θεωρείται όχι μόνο η υλική ενέργεια εκτελέσεως του έργου αλλά και η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξεως που αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη της κατασκευής του έργου, όπως εν προκειμένω η διοικητική πράξη με την οποία προκηρύσσεται διαγωνισμός για την εκτέλση του έργου, πολλώ δε μάλλον για την ανάθεση της κατασκευής του»
Η αναγκαιότητα ΑΕΠΟ είναι γνωστή στις αρμόδιες Υπηρεσίες, και τεκμηριώνεται και στο από 03.06.2013 έγγραφο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος όπου αναφέρεται:
«Ε.1 Περιβαλλοντική αδειοδότηση
Η κατασκευή και λειτουργία στίβου θαλασσίου σκι εντάσσεται στην Ομάδα 6η: «Τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής», με α/α 17 «Γήπεδα και εγκαταστάσεις χωρίς κερκίδες», στην οποία συμπεριλαμβάνονται και όλα τα συνοδά έργα (κοπή – εκρίζωση καλαμιών, εκσκαφές, προβλήτες, ράμπες, κτλ.), σύμφωνα με τη (6) σχετική Υ.Α. Εφόσον η συνολική επιφάνεια της εγκατάστασης θα είναι 64 στρέμματα, το έργο κατατάσσεται στην κατηγορία Α2 και η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων έπρεπε να είχε εκδοθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας. Ωστόσο, ο Δήμος Ιωαννιτών ξεκίνησε τις εργασίες για την κατασκευή στίβου θαλασσίου σκι στον καλαμώνα στην περιοχή Αμφιθέας χωρίς να διαθέτει την προβλεπόμενη από το άρθρο 2 του Νόμου 4014/2011 περιβαλλοντική άδεια, σε αντίθεση με αυτόν. (…)
Στη συνέχεια, με το (37) σχετικό, η Δ/νση Περιβάλλοντος & Χωροταξίας της Περιφέρειας Ηπείρου διευκρίνισε στο Δήμο Ιωαννιτών ότι η δημιουργία στίβου θαλασσίου σκι κατατάσσεται στην Α2 κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων της (6) σχετικής Υ.Α. και ότι θα έπρεπε να υποβάλλει Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, αιτιολογώντας την αλλαγή στις απόψεις της «… επειδή από νεότερα στοιχεία προκύπτει ότι οι εργασίες κοπής καλαμιών γίνονται ώστε η υδάτινη επιφάνεια του θέματος να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία εναλλακτικού στίβου θαλασσίου σκι…». Η αιτιολόγηση της εν λόγω υπηρεσίας είναι ανακριβής αφού ο Δήμος Ιωαννιτών είχε δηλώσει σαφώς τις προθέσεις του από τις 15-01-2013, όταν είχε καταθέσει σχετική περιβαλλοντική έκθεση.»
5. Στην παράγραφο 4.1 αναφέρεται ότι οι πηγές εγγυώνται την ύπαρξη επαρκούς ποσότητας νερού στον προτεινόμενο στίβο κατά τη διάρκεια των αγώνων. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει καθώς έχουν αναφερθεί χρονιές που οι πηγές έχουν στερέψει. Πρέπει να δοθούν στοιχεία για την μηνιαία παροχή των πηγών
6. Στην παράγραφο 4.1 αναφέρεται ότι θα διαμορφωθεί καθαρή υδάτινη επιφάνεια με βάθος 2m. Στην περιοχή όμως η στάθμη ρυθμίζεται τεχνικά, με άντληση στη λίμνη και με τεχνική εκτροπή του νερού μέσω τούνελ προς την τάφρο Λαψίστας. Συνεπώς, αφού το υψόμετρο του νερού στην περιοχή των εργασιών δεν ρυθμίζεται με φυσικές διεργασίες, αλλά επιλέγεται τεχνητά με ανθρώπινες παρεμβάσεις, η ΜΠΕ πρέπει να επισημαίνει ποια στάθμη υδάτων λαμβάνει ως αφετηρία μέτρησης για το αναφερόμενο μέσο βάθος των 2m
7. Στην παράγραφο 4.1 και στην 6.2 αναφέρεται ότι θα γίνει κοπή των καλαμιών για διαμόρφωση καθαρής υδάτινης επιφάνειας με βάθος 2μ. Στην περιοχή όμως πριν την εκτέλεση των εργασιών το βάθος του νερού ήταν 0,40μ, το οποίο μια και οι εργασίες έχουν ήδη εκτελεστεί μπορεί εύκολα να πιστοποιηθεί μετρώντας το βάθος του ανέπαφου καλαμώνα περιμετρικά της ζώνης εργασιών. Συνεπώς είναι αυτονόητο ότι δεν έγινε «κοπή καλαμιών» άλλα εκσκαφές εκβάθυνσης οι οποίες δεν αναφέρονται στην ΜΠΕ. Από τα 0,40 μ απαιτούνται εκσκαφές 1,6 μ βάθους για να πάμε στα 2μ. Οπότε ο όγκος εκσκαφών (ιλύς και όχι βιομάζα όπως επίσης πιστοποιείται με αυτοψία μια και οι εργασίες έχουν εκτελεστεί) είναι 800x80x1,60= 102.400 m3 πέντε φορές μεγαλύτερη ποσότητα από ότι προβλέπεται στην ΜΠΕ.
8. Επίσης δεν γίνεται καμία αναφορά στις εκσκαφές στο Μιτσικέλι από όπου ελήφθησαν παράνομα τα αδρανή, ούτε γίνεται εκτίμηση της ποσότητάς τους. Εκτίμηση είναι: μήκος επιχώματος 800+80+30+30=940μ , μέσο πλάτος 5μ, μέσο βάθος 2μ, ήτοι 940x5x2=9.400 m3 αδρανών υλικών τα οποία γενικά και αορίστως στην παράγραφο 6.2 προβλέπεται να πάνε σε «νόμιμο χώρο εναπόθεσης αδρανών υλικών». Τέτοιοι χώροι δεν έχουν προβλεφθεί στον σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων. Η μη υπόδειξη συγκεκριμένου χώρου απομάκρυνσης κάνει πολύ πιθανό τα αδρανή να παραμείνουν εντός του υγρότοπου Αμφιθέας.
9. Είναι επίσης προφανές ότι η αναφορά ότι «όλες οι παραπάνω επιχώσεις και εν γένει χωματουργικές εργασίες είναι προσωρινές» δεν ισχύει καθώς η εκβάθυνση είναι μόνιμή.
10. Στην παράγραφο 6.3 «Επιπτώσεις στην χλωρίδα και πανίδα» είναι ψευδές ότι «η κοπή του καλαμώνα θα επηρεάσει κάποια είδη πανίδας, επειδή αποτελούν άριστο ενδιαίτημα αναπαραγωγής, απόκρυψης και τροφοληψίας για διάφορα είδη ψαριών, αμφίβιων, ερπετών, ασπόνδυλων, πουλιών ακόμα και θηλαστικών». Αντίθετα στο συνημμένο Αρ. Πρ. 13/179/ 12.07.2013 έγγραφο Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας περιγράφονται αναλυτικά οι αρνητικές επιπτώσεις του έργου για την ορνιθοπανίδα.
11. Επίσης η εκβάθυνση θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για το ασπόνδυλο ενδημικό ορθόπτερο Chorthippus lacustris (La Greca and Messina, 1975) της λίμνης των Ιωαννίνων καθώς το ενδιαίτημά του είναι υγρά λιβάδια με ψηλά χόρτα από τα οποία και τρέφεται. Η κατανομή του στον κόσμο περιορίζεται στα υγρά λιβάδια περιφερειακά της λίμνης των Ιωαννίνων και στην περιοχή της λιμνοπούλας Παραμυθιάς (Dr. F. Willemse, προσ. επικ. 2000). Έως το 1987 το είδος εξαπλώνονταν σε μια μεγάλη έκταση στη δυτική όχθη της λίμνης στην περιοχή Περάματος και Αμφιθέας (Willemse και von Helversen, προσ. επικ.), όπου υπήρχαν εκτεταμένα υγρολίβαδα. Η κατανομή του είδους το έτος 2000 είχε μειωθεί δραματικά.
12. Η αναφορά στην παράγραφο 7.6 ότι «Προτείνεται οι εργασίες να γίνουν υπό τις οδηγίες και την επίβλεψη του Φορέα Διαχείρισης και εξειδικευμένων σε σχετικά θέματα ανθρώπων» είναι εμπαιγμός του Φορέα και υποτίμηση της νοημοσύνης μας, καθώς τα έργα έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί και εκτελούνται χωρίς επίβλεψη από καμία τεχνική υπηρεσία. Της πλείστες φορές που βρεθήκαμε στον τόπο των εργασιών ως «υπεύθυνος» μας υποδεικνύονταν άτομο από τον Όμιλο Σκι Παμβώιτς.
13. Στα σχέδια δεν προβλέπονται οι επιχώσεις που έγιναν σε επαφή με το υφιστάμενο ανάχωμα Αμφιθέας. Επίσης δεν προβλέπεται η απομάκρυνσή τους εσκεμμένα ώστε να χρησιμοποιηθούν κρυφά για έδραση των κερκίδων.
14. Στο Παράρτημα ΙΙ του Ν.4014/2011 προβλέπονται τα ελάχιστα περιεχόμενα φακέλου ΜΠΕ.
Από τα ανωτέρω απουσιάζουν παντελώς τα:
– 1) Επιτρεπόμενες χρήσεις γης
– 3) Περιγραφή και αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος ή και την τεχνολογία αυτών, συμπεριλαμβανομένης και της μηδενικής λύσης
– 5) περιγραφή των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν για την πρόβλεψη και εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, με αναφορά στην αξιοπιστία των μεθόδων
– 7) Σχέδιο περιβαλλοντικής διαχείρισης που θα εφαρμοστεί για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής προστασίας του περιβάλλοντος και εφαρμογής των προτεινόμενων μέτρων, το οποίο α περιλαμβάνει και το προτεινόμενο πρόγραμμα παρακολούθησης.
Συμπερασματικά η ΜΠΕ που κατατέθηκε για δημόσια διαβούλευση για έργο δημιουργίας «εναλλακτικού στίβου θαλάσσιου σκι», προσβάλει την κοινή λογική, το δημόσιο αίσθημα, τα περιβαλλοντικά κεκτημένα, τους κανόνες της δημόσιας διοίκησης και τα δεδομένα της επιστήμης. Το έργο ήδη υλοποιείται χωρίς ΑΕΠΟ και με σωρεία παραβιάσεων και αναγνωρίζεται ως καταστροφικό για την ΖΕΠ στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Λίμνης Παμβώτιδας. Η συζήτηση και μόνο της ΜΠΕ αποτελεί κατάφορη παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αφού:
- Κανένα έργο (και δη παράνομο) δεν μπορεί να αδειοδοτηθεί εκ των υστέρων ή κατά την διάρκεια υλοποίησής του (νομολογία ΣτΕ).
- Το έργο (όπως και τα συνοδά) πραγματοποιείται ήδη χωρίς ΑΕΠΟ ως όφειλε (γνωμοδότηση Επιθεωρητών Περιβάλλοντος) ενώ πάνω από 80% έχει ήδη κατασκευαστεί παράνομα με προσχηματικές άδειες αξιοποίησης Υδατικών Πόρων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση).
- Δεν υπάρχει δυνατότητα να εφαρμοστούν οποιαδήποτε δεσμευτικοί / περιοριστικοί περιβαλλοντικοί όροι κατά την φάση κατασκευής.
- Το έργο υλοποιείται παράνομα σε δημόσιες εκτάσεις, οι οποίες καταπατούνται (σύμφωνα με έγγραφα της Κτηματικής Υπηρεσίας).
- Η ΜΠΕ δεν συντάχθηκε από ομάδα ειδικών επιστημόνων στο αντικείμενο αυτό, με αποτέλεσμα η μελέτη να βρίθει από ανακρίβειες, λάθη, παραλείψεις και αντιφάσεις, τα στοιχεία που παραθέτει είναι ελλιπή και τα συμπεράσματα αντίθετα στα δεδομένα της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας και πρακτικής.
- Δεν στοιχειοθετείται ξεκάθαρος διαχειριστικός στόχος ή σκοπός για τα είδη της προστατευόμενης περιοχής αν και υλοποιείται εντός ΖΕΠ και δεν στηρίζεται ως όφειλε με εγκεκριμένη μελέτη κοπής ή διαχείρισης καλαμώνων από τον Φορέα Διαχείρισης, προϋπόθεση για οποιαδήποτε άλλη χρήση εντός της ΖΕΠ.
- Δεν έχει εξεταστεί ή αξιολογηθεί καμία εναλλακτική λύση ως όφειλε λόγω των σοβαρών επιπτώσεων εντός ΖΕΠ, δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και δεν αναφέρονται τα αντισταθμιστικά μέτρα αφού αναγνωρίζει αρνητικές επιπτώσεις.
- Δημιουργείται πιθανά σοβαρός κίνδυνος για την δημόσια υγεία και ασφάλεια πτήσεων από την συχνότερη παρουσία ασημόγλαρων στο Αεροδρόμιο Ιωαννίνων (αναφέρεται ότι τα έργα θα ωφελήσουν εκατοντάδες γλάρους), είδος που στη νομοθεσία χαρακτηρίζεται ανταγωνιστικό «είδος μάστιγα» που χρειάζεται έλεγχο και όχι υποβοήθηση των πληθυσμών του.
- Αντίθετα η περιοχή αποτελεί κρίσιμο ενδιαίτημα για είδη του Παραρτήματος Ι της Κ.Οδηγίας 79/409 (τα οποία δεν αναφέρονται όλα ως όφειλε, ούτε θέτονται διαχειριστικοί στόχοι, πληθυσμοί αναφοράς, κατάσταση διατήρησης κτλ) και δεν λαμβάνονται υπόψη τα διεθνή σχέδια δράσης (όπου η ενόχληση για λόγους αναψυχής, η διατάραξη της υδρολογίας, η καταστροφή της υδροχαρούς βλάστησης και η ακατάλληλη κοπή καλαμώνων θεωρούνται κρίσιμες απειλές για τα απειλούμενα είδη των καλαμώνων).
- Υλοποιείται ήδη με παράνομη απόληψη αδρανών από το βουνό Μιτσικέλι, δεν αναφέρεται ο χώρος που θα τοποθετηθούν τα υλικά μετά το τέλος των εργασιών.
- Για το έργο διεξάγεται ήδη εισαγγελική έρευνα, ενώ δύο φορές οι εργασίες έχουν διακοπεί.
Κατόπιν των παραπάνω ζητούμε να απορρίψετε την ΜΠΕ του παράνομου αυτού έργου και να ορίσετε τον τρόπο πλήρους αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς που έχει ήδη γίνει στο σημαντικότερο τμήμα της λίμνης Παμβώτιδας όπου ακόμη τρέχουν καθαρά τα νερά των πηγών του Μιτσικελίου και έτσι αποτελεί την τελευταία ελπίδα για την αποκατάσταση ολόκληρου του λιμναίου οικοσυστήματος.
Για τον
Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων
Κων/νος Βάσσης
Συνημμένα
– Από 9 Ιουλίου 2013 έγγραφο «Καταπάτηση Δημόσιων Εκτάσεων από την εκτέλεση των παράνομων χωματουργικών εργασιών κατασκευής Στίβου Θαλασσίου Σκί στον υγρότοπο Αμφιθέας της λίμνης Παμβώτιδας» του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος και του Μιλτιάδη Μπούκα
https://docs.google.com/file/d/0B0LcyCdiSTqBXzI4a2pHMXBRSG8/edit?pli=1
– Αρ. Πρ. 13/179/ 12.07.2013 έγγραφο Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας
https://docs.google.com/file/d/0B0LcyCdiSTqBQkRlSk1LbncxTnM/edit